Paul Strand 1890 Νέα Υόρκη – 1976 Γαλλία
O Paul Strand ήταν ένας Αμερικανός φωτογράφος και σκηνοθέτης ο οποίος, μαζί με τους συναδέλφους του μοντερνισμού φωτογράφους όπως ο Alfred Stieglitz και ο Edward Weston, βοήθησε να καθιερωθεί η φωτογραφία ως μορφή τέχνης κατά τον 20ο αιώνα. Το έργο του, που εκτείνονται σε έξι δεκαετίες, καλύπτει πολλά είδη και τα θέματα σε όλη την Αμερική, την Ευρώπη και την Αφρική.
Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη το 1890, ως Ναθαναήλ Παύλος Stransky. Παντρεύτηκε την ζωγράφο Rebecca Salsbury το 1922 την οποία και φωτογράφιζε συχνά, μερικές φορές με ασυνήθιστα στενή σύνθεση. Μετά το διαζύγιο με την Salsbury, ο Strand παντρεύτηκε την Βιρτζίνια Stevens το 1935. Χώρισαν το 1949 και στη συνέχεια παντρεύτηκε Hazel Kingsbury το 1951 και παρέμειναν παντρεμένοι μέχρι το θάνατό του το 1976.
Για αρκετές δεκαετίες εργάστηκε στον κινηματογράφο και ασχολήθηκε και με την φωτογραφία αλλά σπάνια κατάφερε να βγάλει τα προς το ζην του από αυτή.
Η πρώτη του ταινία ήταν Manhatta (1921), μια βωβή ταινία η οποία παρουσιάζει τη ζωή μέρα με την ημέρα της Νέας Υόρκης και την δημιούργησε με τον ζωγράφο / φωτογράφο Charles Sheeler.
Από το 1932 έως το 1935, έζησε στο Μεξικό και εργάστηκε για το Redes (1936), μια ταινία που ανατέθηκε από την κυβέρνηση του Μεξικού και που κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ ως η ταινία «ΤΟ ΚΥΜΑ». Συνέχισε με τη δημιουργία ντοκιμαντέρ όπως το «ΤΟ ΑΛΕΤΡΙ ΠΟΥ ΕΣΠΑΣΕ ΤΙΣ ΠΕΔΙΑΔΕΣ» (1936) και το αντιφασιστικό «NATIVE LAND» το 1942 το οποίο παρουσίασε στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου τον Ιούνιο του 1949 στο Karlovy Vary στην Τσεχοσλοβακία.
Τα υπόλοιπα 27 χρόνια της ζωής του τα πέρασε στο Orgeval, Γαλλία, όπου, παρά του ότι δεν έμαθε ποτέ τη γλώσσα, διατήρησε μια εντυπωσιακή και δημιουργική ζωή, βοηθούμενος από την τρίτη σύζυγό του και τον συνάδελφο του φωτογράφο Hazel Kingsbury Strand.
Ένα μικρό αφιέρωμα σε χαρακτηριστικές φωτογραφίες του Paul Strand.
Είναι πολύ χαρακτηριστικός αυτός ο “φράχτης” του. Η φωτογραφία θα μπορούσε να είναι τραβηγμένη οποτεδήποτε (είναι του 1916).
Σε αυτή τη φωτογραφία, με ελάχιστα στοιχεία αλλά με τρομερή ευφυία καταφέρνει να δημιουργήσει τόση ένταση, απλά εκμεταλλευόμενος τα χαρακτηριστικά που υπήρχαν με κύριο το φως.
Η συγκεκριμένη φωτογραφία γίνεται ακόμη σημαντικότερη αν λάβουμε υπ’ όψιν το πότε τραβήχτηκε.
Σε αυτή, πάλι με ελάχιστα στοιχεία, καταφέρνει να δημιουργήσει μια ολοκληρωμένη και αυτόνομη φωτογραφία.
Αν έλλειπε έστω κι ένα στοιχείο (το συννεφάκι ή μια πόρτα πχ) το σύνολο θα κατέρρεε..
(Ιταλία, 1953) Πρόκειται για μια από τις πιο δυνατές φωτογραφίες.
Έχει συλλάβει την κοινωνική πραγματικότητα (φτώχια, πολυμελείς οικογένειες, κατάσταση διαβίωσης κλπ) αλλά έχει δημιουργήσει ένα σύνολο από έξι διαφορετικούς μικρόκοσμους, τόσο απόμακρους μεταξύ τους μα και σε πλήρη φωτογραφικό διάλογο.
Από κάποιους έχει χαρακτηριστεί ως μία από τις πιο εμβληματικές συνθέσεις στην ιστορία των εικαστικών τεχνών.
Σε αυτή τη φωτογραφία όλα είναι ανορθόδοξα: στραβό κάδρο, κομμένα παράθυρα κλπ.
Όμως, ισορροπεί βγάζοντας ένταση με λίγα στοιχεία, αλλά έχει και την δύναμη να σε μεταφέρει στον συγκεκριμένο τόπο (Νέα Αγγλία – Αμερικάνικος Βορράς).
Το ίδιο και σε αυτή εδώ, από τη Ρουμανία
Τρεις βασικούς και πολύ συγκεκριμένους προβληματισμούς είχε ο Paul Strand, οι τον διαμόρφωσαν μετέπειτα ως φωτογράφο:
- η προσπάθεια να κατανοήσει τις μοντερνιστικές εξελίξεις στην ζωγραφική (κυρίως τη λειτουργία των αφηρημένων φορμών),
- η επιθυμία του να εκφράσει συγκεκριμένα συναισθήματα
- και η θέλησή του να διαπιστώσει αν μπορούσε να φωτογραφίσει ανθρώπους στο δρόμο χωρίς οι ίδιοι να τον καταλαβαίνουν.
Όπως έχουν αναφέρει κάποιοι, οι φωτογραφίες του μοιάζουν τόσο αβίαστες και τις κατακλύζει τέτοια φυσικότητα, που θέλει επιμονή από την πλευρά του θεατή για να συνειδητοποιήσει την ιδιοφυή σύλληψη των επιμέρους στοιχείων της φωτογραφίας και την αντιμετώπισή τους ως σύνολο.
Όπως είναι η φωτογραφία από ένα παζάρι της Ιταλίας όπου έχει καταφέρει, αφενός οι σταθεροί όγκοι να μοιάζουν σημαντικοί, κι αφετέρου ο δρόμος να αποπνέει ζωή – κάθε μικρή παρέα είναι σα μια μικρογραφία θεατρικής σκηνής
Ή εδώ: Σε ένα φαινομενικά “τυχαίο” τοπίο, που όμως βγάζει τέτοια ηρεμία και γαλήνη…
Στα τοπία του (φυσικά ή αστικά) ο Strand προσπαθούσε να οργανώσει συστηματικά όλα τα στοιχεία: κάθε φωτογραφία είναι ολοκληρωμένη και ένα δεμένο σύνολο.
Κάποιος είχε γράψε ότι στις φωτογραφίες του Strand τα αντικείμενα αποκτούν μια απόμακρη μα χαρακτηριστική ζωή. Δια μέσω της ματιάς του φωτογράφου γίνονται αυτόνομες οντότητες. Είναι μια προσέγγιση της περιβόητης “φωτογραφικής μεταμόρφωσης”.
Για την συγκεκριμένη φωτογραφία μπορούμε να πούμε ότι πέρα από το βλέμμα, ο κορμός, οι υφές του, το παραθυράκι πίσω δεξιά, μέχρι και η στρογγυλή αντανάκλαση είναι στοιχεία που δένουν και συνθέτουν ένα εξαιρετικά ολοκληρωμένο σύνολο.
Ή αυτό:
Αυτό το βλέμμα σε απορροφά κατευθείαν και υποστηρίζεται από τις υφές του φόντου.
ή αυτά τα δύο:
Τα οποία μεταφέρουν μια εντελώς διαφορετική εικόνα από αυτή που θα περίμενε κανείς για τους εικονιζόμενους: στο πρώτο βγάζει μια αθωότητα που μπορεί να είναι τεχνητή αλλά ενδεχομένως πίσω υπάρχει μυστήριο, στη δεύτερη η αυτοπεποίθηση της μάνας που συνοδεύεται από ένα αγριεμένο βλέμμα του κοριτσιού.
Από τα πιο γνωστά πορτραίτα του είναι κι αυτά τα δύο (Young Boy France 1951 & Young Boy France 1951):
Για το τέλος, αναφέρω κάποια πράγματα που έχει πει:
“Το σημαντικό δεν είναι αυτό που έχεις να πεις για τον εαυτό σου, αλλά αυτό που έχεις να πεις για τη ζωή”
“Δεν διαλέγω εγώ τα θέματα που φωτογραφίζω – αυτά με διαλέγουν“.
“Ένα δευτερόλεπτο αργότερα και η απαραίτητη σχέση μεταξύ των αντικειμένων στο κάδρο θα έχει αλλάξει. … Η σημαντικότητα του φωτογραφικού γεγονότος υποβόσκει σε μια στιγμιαία ισορροπία μεταξύ του προσωρινού και του διαρκούς.”
Follow Us!