Σχήμα 1. Οριζόντια τομή δεξιού ματιού
Αμφιβληστροειδής χιτώνας (retina): διαθέτει 100-120Μ ραβδία (rod-shaped photoreceptors) με τα οποία διακρίνουμε την ένταση του προσπίπτοντος φωτός και 6-7Μ κωνία (cone-shaped ph.) 3 ειδών με τα οποία διακρίνουμε τα χρώματα του ορατού φάσματος (380-700nm). Καλύπτει το 72% περίπου του εσωτερικού του βολβού.
Σχήμα 2. Εύρος όρασης σε μοίρες για καθένα μάτι.
Σχήμα 3. Κανονικοποιημένο διάγραμμα σχετικής φωτοαπορρόφησης κωνίων.
Τα κωνία διακρίνονται σε: τύπου S (short wavelength photoreceptors) με κορυφή διακριτότητας το ιριδίζων μπλε των 419 nm, τύπου M (medium) με κορυφή το φωτεινό πράσινο των 531 nm και σε τύπου L (long) με κορυφή το πορτοκαλοκίτρινο των 559 nm.
Η ποσοστιαία κατανομή των κωνίων διαφέρει δραματικά από άνθρωπο σε άνθρωπο. Διαθέτουμε ελάχιστα S, 20-50% M και 50-75% L. Επειδή τα περισσότερα κωνία είναι τύπου L και Μ το κίτρινο χρώμα μας φαίνεται φωτεινότερο από τα υπόλοιπα του φάσματος (μέγιστη ευαισθησία ωχράς κηλίδας στα ~555 nm) ενώ το μπλέ σκουρότερο.
Τα L κωνία απαντώνται μόνο στα ανώτερα πρωτεύοντα ως αποτέλεσμα της εξελικτικής διαδικασίας (η αυξημένη διακριτότητα στην κόκκινη περιοχή του ορατού βοηθά στη διάκριση με την όραση αντί της όσφρησης των ώριμων καρπών, του βρώσιμου κρέατος και του αίματος).
Τα L και M κωνία διαφέρουν ελάχιστα μεταξύ τους (~15 γονίδια, το L προήλθε από μετάλλαξη του M) ενώ διαφέρουν αρκετά από τα S (240+ γονίδια). Μεταδίδουν τα δεδομένα τους σε νευρώνες που πριν χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά για τη μετάδοση της αίσθησης του βάθους στα πρωτεύοντα, για το λόγο αυτό το κόκκινο «φαίνεται» εγγύτερο και το πράσινο απώτερο από την πραγματική απόστασή τους.
Ωχρή κηλίδα (fovea): 1% του αμφιβληστροειδή με 50% των κωνίων χωρίς σχεδόν καθόλου ραβδία (βλέπει με πολύ μεγάλη ακρίβεια χρώμα και καθόλου φωτεινότητα στις 2°, και με μειωμένη αλλά αρκετά μεγάλη ακρίβεια στις 10°).
Όταν εστιάζουμε σε μικρά αντικείμενα σε απόσταση «ανάγνωσης» (παρατηρητής 2°) δεν μπορούμε να διακρίνουμε με ευκολία τη φωτεινότητά τους (γι’ αυτό και αισθανόμαστε την ανάγκη να προσαρμόσουμε την ένταση του φωτός όταν διαβάζουμε ή βλέπουμε τηλεόραση) αλλά αντιλαμβανόμαστε πληρέστερα τις αποχρωστικές διαφορές.
Σχήμα 4. Σχετική ακρίβεια διάκρισης χρώματος σε μοίρες γύρω από την ωχρή κηλίδα και απεικόνιση του τυφλού σημείου σε οριζόντια τομή αριστερού ματιού.
Το τυφλό σημείο οφείλεται στην ανυπαρξία αισθητηρίων στην απόληξη του οπτικού νεύρου και συνδέεται με την ψευδαίσθηση της ισορροπίας την οποία αντιλαμβανόμαστε στη χρυσή τομή. Η κάλυψη του τυφλού σημείου γίνεται με χρήση οπτικών δεδομένων που προέρχονται από το έτερο μάτι.
Σχήμα 6: Πειραματικές καμπύλες τριχρωματικής απόκρισης ματιού.
Σχήμα 7: Μετασχηματισμένες καμπύλες τριχρωματικής απόκρισης.
Σχήμα 8: CIE RGB 1931 Chromaticity diagram
Ο χρωματικός χώρος CIE RGB 1931 του σχήματος 8 προέρχεται από τις μετασχηματισμένες (>0) καμπύλες χρωματικής απόκρισης του ανθρώπινου ματιού του σχήματος 7. Η αρχική ιδέα ήταν να δημιουργηθεί ένας χρωματικός χάρτης ως τρίγωνο με πρότυπα χρώματα στις γωνίες του και το λευκό στο κέντρο. Οι μελέτες όμως οδήγησαν στις καμπύλες απόκρισης του σχήματος 6 και τελικά στο πεταλοειδές σχήμα του χρωματικού χώρου.
Σχήμα 9: Ελλείψεις McAdam στο χρωματικό χώρο CIE RGB 1931.
Οι ελλείψεις McAdam παριστάνουν χώρους μέσα στον καθένα των οποίων το εκπαιδευμένο ανθρώπινο μάτι δεν μπορεί να διακρίνει τις αποχρωστικές διαφορές παρά μόνο όταν παρατηρεί τα απέναντι όρια των ελλείψεων. Η μεγάλη έκταση των ελλείψεων στην κορυφή οδήγησε στην ανάγκη τροποποίησης του χρωματικού χώρου (επίσιμη δικαιολογία).
Σχήμα 10. CIE 1976 Chromaticity diagram
Τα υποκείμενα των μελετών που οδήγησαν στη δημιουργία του χρωματικού χώρου CIE 1931 ήταν στη συντριπτική τους πλειοψηφία άνδρες εθελοντές και όχι ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα πληθυσμού (ανεπίσιμη αλλά πραγματική αιτία τροποποίησης του διαγράμματος: οι γυναίκες διακρίνουν καλύτερα τα χρώματα κάτω από την καμπύλη του Plank της θερμοκρασίας χρώματος).
Καμπύλη Plank της θερμοκρασίας (λευκού) χρώματος: Απεικονίζει τη θέση στο διάγραμμα – απόχρωση διαφόρων φωτισμών φυσικών ή τεχνητών πχ.
Α(2865 °Κ): φως λαμπτήρα πυρακτώσεως.
F4 (2940 °Κ): Warm White Fluorescent («ζεστός» φωτισμός φθορισμού).
F9 (4150 °K): Cool White Fluorescent («κρύος» φωτισμός φθορισμού).
Ε (5454 °K): Ισοενεργειακός φωτισμός (Αναφέρεται στο σημείο Ε του CIE 1931).
D65 (6504 °K): Standard Daylight (πρότυπο φως ημέρας μετρημένο το μεσημέρι χειμερινής μέρας χωρίς υγρασία στη Βορειοδυτική Ευρώπη).
Σημειώστε ότι στα ελληνικά νησιά και παράλια, όπου η αντανάκλαση της θάλασσας ενισχύει το φως η θερμοκρασία χρώματος μπορεί να πλησιάσει τους 20000 °Κ.
Προφανώς η θερμοκρασία χρώματος τη στιγμή της φωτογράφισης επηρεάζει την απόκριση των χρωμάτων της φωτογραφίας.
Συμπληρωματικά χρώματα (μέγιστης αντίθεσης): Διαλέγουμε ένα χρώμα της περιφέρειας του χρωματικού χώρου, εντοπίζουμε την απόχρωση του φωτισμού και φέρουμε ευθεία. Το απέναντι σημείο της περιφέρειας που τέμνει η ευθεία αυτή είναι το συμπληρωματικό χρώμα, πχ. το πράσινο των 520nm σε φωτισμό D65 έχει συμπληρωματικό ένα μωβίζων κόκκινο ενώ σε φωτισμό Α ένα κόκκινο χρώμα (το φαινόμενο ονομάζεται μεταμερισμός).
Παραδείγματα χρήσης χρώματος για τη μεγιστοποίηση της αίσθησης του βάθους πεδίου.
Βουτυροπούλου Τασία
LUCAS SAMARAS
“…άλλοι μιλάνε για τον εαυτό τους όταν μιλάνε για αφηρημένα πράγματα. Εγώ μιλάω για τους άλλους όταν μιλάω για τον εαυτό μου”.
“…Τι χαζή ερώτηση…Αν ήξερα πού πηγαίνει η τέχνη, θα ήμουν κιόλας εκεί.”
INTERVIEW MAGAZINE, ARNE GLIMCHER:
O Λουκάς Σαμαράς δεν είναι ο πιο γνωστός καλλιτέχνης στην Αμερική, αλλά μεταξύ των επαιόντων θεωρείται ένας μάγος και μεταξύ των καλλιτεχνών είναι ένας άπιαστος μύθος: ένας μοναχικός, εκκεντρικός, master of unusual media, και ένας οραματιστής που απέφευγε την κατηγοριοποίηση. Είναι ένας μοναχικός εργάτης που έμεινε έξω από κινήματα, τάσεις και κλίκες παράγοντας έργο που είναι πάντα πρωτότυπο, προκλητικό και αιφνιδιαστικό. Ο Σαμαράς ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους κυρίως γιατί προτιμά να δουλεύει με ένα μοναδικό υλικό: τον εαυτό του. Τον φωτογράφισε, τον έκανε γλυπτό, τον διακόσμησε και κάνοντάς το, τον μετέτρεψε σε εν εξελίξει έργο τέχνης. Ο Σαμαράς δεν είναι απαραίτητα ναρκισσιστής, αν και μια από τις αναδρομικές του την ονόμασε «Αμετανόητο Εγώ». Είναι ένας εσωστρεφής ερευνητής του εαυτού του, που έκανε καριέρα πετσοκόβοντας την εικόνα του.
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΗ
Χαρακτηριστικά του οι παραμορφώσεις πριν (με τη χρήση διαφόρων υλικών μεταξύ του θέματος και του φακού) και μετά τη φωτογράφιση και η χρήση των πιο ακραίων χρωμάτων όταν θέλει να μιλήσει για ακραία συναισθήματα και γεγονότα.
Παρουσίαση: Λιάκος Χαράλαμπος
Follow Us!